ถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตที่สะอาด สำหรับอุตสาหกรรมรายสาขา ภายใต้ค่าใช้จ่ายในการบริหารจัดการสิ่งแวดล้อมบูรณาการ โดย รศ. ดร. อุรุยา วีสกุล จากภาควิชาวิศวกรรมโยธา คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ที่ได้รับการสนับสนุนจากกรมโรงงานอุตสาหกรรมและได้รับการเผยแพร่ผ่านสถาบันวิจัย และให้คำปรึกษาแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (TU-RAC) กรมโรงงานอุตสาหกรรม (กรอ.) มุ่งสู่การส่งเสริมภาคอุตสาหกรรมให้นำเทคโนโลยีการผลิตที่สะอาดมาใช้อย่างจริงจังและต่อเนื่อง เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิต การป้องกันมลพิษ ลดการใช้วัตถุดิบ พลังงาน และน้ำ รวมถึงเพิ่มความสามารถในการแข่งขันในตลาด
เทคโนโลยีการผลิตที่สะอาด
Cleaner Technology: CT เป็นแนวคิดและเทคนิคในการใช้ทรัพยากรอย่างประหยัดและมีประสิทธิภาพ พร้อมลดการสร้างของเสียให้เกิดขึ้นน้อยที่สุด โดยมีการเก็บข้อมูลและตรวจประเมินอย่างเป็นระบบ เพื่อการวิเคราะห์และการป้องกันอย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งในด้านบุคลากร วิธีการปฏิบัติ และการจัดการเทคโนโลยี โดยคำนึงถึงลำดับความสำคัญของปัญหา ความเหมาะสมในการปรับปรุง และการใช้ในองค์กร และมีความต่อเนื่องในการแก้ไขปัญหา เช่นนี้ช่วยลดต้นทุนและค่าใช้จ่ายในการจัดการของเสีย รวมถึงปัญหาสิ่งแวดล้อม
อุตสาหกรรมการทำเครื่องดื่มจากผักหรือผลไม้ เป็นอุตสาหกรรมสำคัญที่มีอัตราการเจริญเติบโตอย่างต่อเนื่อง มีแนวโน้มที่จะเติบโตมากขึ้นทั้งในตลาดภายในประเทศและต่างประเทศ กรมโรงงานอุตสาหกรรมจึงกำหนดการในการถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตที่สะอาดไปสู่การปฏิบัติใช้จริงให้กับอุตสาหกรรมนี้ เพื่อส่งเสริมการพัฒนากระบวนการผลิต และตอบสนองความต้องการของภาคอุตสาหกรรมที่ต้องการพัฒนาศักยภาพในการผลิตและพัฒนาผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม รวมถึงเพิ่มความสามารถในการแข่งขันในตลาด
ในการดำเนินโครงการนี้ มีการประชาสัมพันธ์เชิญชวนโรงงานเข้าร่วมและสำรวจความพร้อมของโรงงานเบื้องต้น โดยรวบรวมข้อมูลพื้นฐานที่สำคัญ เช่น จำนวนโรงงาน กำลังการผลิต และชนิดของผลิตภัณฑ์ เพื่อนำมาใช้ในการพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตที่สะอาด โดยมุ่งเน้นที่การเพิ่มประสิทธิภาพที่เหมาะสม ซึ่งการวิจัยในครั้งนี้สอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน เช่น เป้าหมายที่ 9 เกี่ยวกับโครงสร้างพื้นฐาน นวัตกรรม และอุตสาหกรรม รวมถึงเป้าหมายที่ 12 เกี่ยวกับการผลิตและการบริโภคที่ยั่งยืน
โรงงานจากอุตสาหกรรมการทำเครื่องดื่มจากผักหรือผลไม้ในประเทศไทยที่เข้าร่วมโครงการ มีจำนวนทั้งสิ้น 9 โรงงาน ได้แก่
- บริษัท โคโคนัท แฟคทอรี่ จำกัด ผลิตภัณฑ์คือ น้ำมะพร้าวพร้อมดื่ม
- บริษัท โชคมหาชัย เบเวอร์เรจ จำกัด ผลิตภัณฑ์คือ น้ำผลไม้ผสมว่านหางจระเข้
- บริษัท เถกิงอุตสาหกรรมสับปะรดกระป๋อง จำกัด ผลิตภัณฑ์คือ น้ำสับปะรดเข้มข้น
- บริษัท เทพผดุงพรมะพร้าว จำกัด ผลิตภัณฑ์คือ น้ำมะพร้าวพร้อมดื่ม
- บริษัท โทฟุซัง จำกัด ผลิตภัณฑ์คือ น้ำเต้าหู้พร้อมดื่ม
- บริษัท แนทฟู้ดส์ จำกัด ผลิตภัณฑ์คือ เครื่องดื่มสมุนไพร
- บริษัท เพชรส้มทอง จำกัด ผลิตภัณฑ์คือ น้ำผลไม้จากน้ำผลไม้เข้มข้น
- โรงน้ำผลไม้พาสเจอร์ไรส์ โครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา ผลิตภัณฑ์คือ น้ำผลไม้พาสเจอร์ไรส์
- บริษัท อำพลฟูดส์ โพรงเซสซิ่ง จำกัด ผลิตภัณฑ์คือ น้ำมะพร้าวพร้อมดื่ม
การเข้าให้คำปรึกษาในแต่ละโรงงาน เส้นทางสู่ความยั่งยืนในการผลิต
การเข้าให้คำปรึกษาในโรงงานเป็นส่วนสำคัญที่ช่วยขับเคลื่อนการพัฒนาและปรับปรุงการผลิตให้ก้าวหน้าขึ้นอย่างต่อเนื่อง ซึ่งรศ. ดร.อุรุยา ได้ร่วมทำให้เกิดการจัดตั้งทีม CT (Continuous Improvement Team) ในแต่ละโรงงาน และดำเนินการฝึกอบรมในเชิงพาณิชย์เพื่อเพิ่มพูนความรู้และทักษะให้กับพนักงานในทีม CT เหล่านี้ โดยเฉพาะในด้านการตรวจประเมินโรงงานและการดำเนินงานที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีการผลิตที่สะอาด ทำให้โรงงานสามารถดำเนินงานอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน
การร่วมมือกับโรงงานในการประเมินและรวบรวมวิธีการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตและการป้องกันมลพิษ (CT Option) ให้เกิดประโยชน์อันมากมาย ซึ่งครอบคลุมด้านต่าง ๆ เช่น วัตถุดิบ พลังงาน น้ำ สารเคมี และสิ่งแวดล้อม ทั้งนี้ เพื่อให้เกิดผลประหยัดทั้งหมดมูลค่า 62,827,692 บาทต่อปี
การฝึกอบรมและการสนับสนุนที่เป็นมิตรต่อบุคลากรในโรงงานเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยเสริมสร้างความเข้าใจและความสามารถในการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีการผลิตที่สะอาด และการคำนึงถึงค่าใช้จ่ายในการลงทุน และค่าใช้จ่ายที่สามารถประหยัดได้ นอกจากนี้ยังมีการประเมินผลความคุ้มค่าของ CT Option ที่ถูกเลือกไปปฏิบัติจริง และการตรวจวัดปัจจัยหลักที่บ่งชี้ประสิทธิภาพการผลิตก่อนและหลังการปรับปรุง ซึ่งทำให้เกิดผลประหยัดรวม 21,876,389 บาทต่อปี ดังนั้น การร่วมมือและการสนับสนุนจากทีม CT และการวางแผนที่มีการศึกษาอย่างละเอียด มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาและปรับปรุงการผลิตให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืนในระยะยาว ซึ่งเป็นประโยชน์อันมากให้กับโรงงานและองค์กรที่เกี่ยวข้องในอุตสาหกรรมการผลิตต่างๆ ในประเทศไทย
การนำเทคโนโลยีการผลิตที่สะอาดมาใช้ในโรงงานอุตสาหกรรม เพื่อทำให้การใช้ทรัพยากรมีประสิทธิภาพสูงสุด ทั้งด้านวัตถุดิบ พลังงาน น้ำ สารเคมี และลดการเกิดของเสียให้เหลือน้อยที่สุด จำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องสร้างความรู้และจัดอบรมให้แก่บุคลากรของโรงงาน เพื่อให้โรงงานนั้นสามารถดำเนินการด้านเทคโนโลยีการผลิตที่สะอาดในโรงงานได้อย่างยั่งยืน
สามารถติดตามต่อได้ที่ : https://www.sdgmove.com/2023/02/17/clean-technology-for-beverage-industry/